Ostropest plamisty (Silybum marianum) jest rośliną stosowaną od wieków ze względu na prozdrowotne właściwości. Nasiona ostropestu zawierają sylimarynę, czyli kompleks flawonolignanów, w skład którego wchodzą takie związki jak: sylibina, izosylibina, sylikrystyna, dihydrosylibina, sylidianina i inne. Zawartość sylimaryny w suchej masie owocu wynosi około 2-3%, z czego połowę stanowi sylibina. Inne bioaktywne składniki owoców ostropestu to: witamina E, sterole (cholesterol, kampesterol, stigmasterol, sitosterol), kwas oleinowy, cukry, białka.

Ostropest plamisty – działanie. Na co pomaga ostropest?

Ostropest i jego główny składnik aktywny, czyli sylimaryna ma działanie neutralizujące czynniki biologiczne, takie jak toksyny, jady zwierząt oraz czynniki chemiczne między innymi metale ciężkie i pestycydy. Sylimaryna ochroniła zwierzęta laboratoryjne cierpiące na astmę przed stanem zapalnym w drogach oddechowych.[1] Inne badanie przeprowadzone na myszach pokazuje, że kompleks flawonolignanów może pomóc w kontrolowaniu objawów astmy poprzez modulację odpowiedzi odpornościowej. [2]

Wypróbuj najwyższej jakości nasiona ostropestu plamistego z własnych upraw

Sylimaryna, a zwłaszcza jej główna składowa – sylibina, ma wpływ chemoprewencyjny na organizm. Badania prowadzone na komórkach nowotworowych piersi, wątroby czy jelita grubego pokazują hamujące działanie powyższej substancji na namnażanie się komórek zmienionych patologicznie. Sylibina promuje apoptozę komórek nowotworowych, czyli ich zaprogramowaną śmierć. [3]

Ostropest plamisty a cukrzyca

Ostropest plamisty posiada właściwości hipoglikemizujące. U diabetyków i osób z alkoholową marskością wątroby podawanie sylimaryny przez 6 miesięcy spowodowało spadek stężenia glukozy we krwi na czczo i redukcję średniego dobowego stężenia glukozy. Zauważono też, że zapotrzebowanie na insulinę uległo zmniejszeniu o 20%, co świadczy o złagodzeniu oporności na insulinę. Innym pozytywnym skutkiem działania sylimaryny był spadek stężenia hemoglobiny glikowanej HbA1c, czyli wskaźnika długofalowego wyrównania cukrzycy. Utrzymanie poziomu HbA1C na niskim poziomie pozwala zmniejszyć ryzyko powikłań cukrzycy. [4]

nasiona ostropestu plamistego obniżające poziom glukozy we krwi

Inne badania potwierdzają te efekty – ekstrakt z nasion ostropestu plamistego podawany przez 4 miesiące osobom cierpiącym na cukrzycę typu 2 spowodował spadek stężenia hemoglobiny glikowanej i obniżenie glikemii na czczo, czyli poziomu cukru we krwi. Dodatkową korzyścią było zmniejszenie stężenia cholesterolu całkowitego, frakcji LDL cholesterolu oraz trójglicerydów.[5]

Niedawno przeprowadzone badania wskazują, że sylimaryna jest obiecującą substancją w terapii insulinooporności, czyli zmniejszonej wrażliwości tkanek na działanie insuliny.[6]

Sylimaryna wpływa na poprawę funkcjonowania nerek u diabetyków. Powikłaniem cukrzycy jest makroalbuminuria cukrzycowa, czyli wydalanie zwiększonej ilości białek z moczem. Podawanie sylimaryny 3 razy dziennie poskutkowało redukcją mikroalbuminurii. [7] Ponadto sylibina wykazuje korzystny wpływ w terapii neuropatii cukrzycowej, czyli uszkodzeniu nerwów obwodowych na skutek wysokiego poziomu glukozy we krwi[8,9]

Ostropest pomocny w obniżeniu wysokiego cholesterolu

Naukowcy wielokrotnie potwierdzili korzystne oddziaływanie ostropestu na obniżenie podwyższonego poziomu lipidów w osoczu krwi. Istnieją badania ukazujące wpływ sylibiny na profil lipidowy szczurów. Substancja czynna z ostropestu plamistego obniżyła całkowite stężenie cholesterolu w surowicy oraz stężenie trójglicerydów i miażdżycorodnej frakcji cholesterolu LDL, a także wpłynęła na wzrost poziomu „dobrego” cholesterolu HDL.[10]

Ostropest na wątrobę

Pozytywne oddziaływanie ostropestu plamistego na pracę wątroby sprawia, że roślina ta jest nieocenionym dobrodziejstwem dla osób zmagających się z zapaleniem lub marskością wątroby, a także dla tych, którzy zażywają duże ilości medykamentów w związku z leczeniem chorób przewlekłych. [11] Wpływ ostropestu na wątrobę docenią wielbiciele napojów wysokoprocentowych. Składniki aktywne ostropestu intensyfikują syntezę białek budujących tkankę wątrobową, co podnosi potencjał regeneracyjny tego organu. Nasiona ostropestu sprawdzą się w przypadku podwyższonych poziomów enzymów wątrobowych, czyli aminotransferazy asparaginianowej (AspAT) i aminotransferazy alaninowej (AlAT). Wzrost stężeń powyższych enzymów towarzyszy procesom zapalnym wątroby, a także uszkodzeniu hepatocytów na skutek nadużywania alkoholu czy narażenia na substancje toksyczne.

nasiona ostropestu chroniące wątrobę przed skutkami spożywania alkoholu

Sylimaryna podnosi w wątrobie stężenie glutationu, czyli naturalnego przeciwutleniacza, który wspomaga pracę wątroby i chroni ją przed uszkodzeniami spowodowanymi wniknięciem do organizmu toksyn lub metali ciężkich, takich jak kadm czy rtęć. Glutation wykazuje potencjał antyoksydacyjny wielokrotnie silniejszy od witamin C i E powszechnie uznawanych na doskonałe przeciwutleniacze.

Ostropest na trzustkę

Komórki beta trzustki odpowiadają za produkcję insuliny, czyli hormonu obniżającego stężenie glukozy we krwi. U osób cierpiących na cukrzycę typu 2 często dochodzi do zakłócenia pracy tychże komórek, co przekłada się na spadek ich zdolności do wytwarzania insuliny. Badania pokazują, że pomocna może być sylibina zawarta głównie w nasionach ostropestu, ponieważ związek ten zwiększa żywotność komórek beta trzustki [12].

Przewlekłe zapalenie trzustki rozwija się najczęściej wskutek nadmiernej konsumpcji trunków. Schorzenie może spowodować zaburzenia w produkcji enzymów trzustkowych umożliwiających trawienie pożywienia, co prowadzi do wystąpienia biegunek tłuszczowych. Celem poprawy procesów trawiennych dobrym wyborem będzie dodatek nasion ostropestu do potraw.

Ostropest a kamienie żółciowe

W przebiegu kamicy żółciowej dochodzi do tworzenia się złogów złożonych między innymi z cholesterolu, barwników żółciowych i białek w pęcherzyku żółciowym lub w drogach żółciowych. Przyczyną powstawania kamieni żółciowych jest duże zagęszczenie i zastój żółci. Z pomocą przychodzi sylimaryna, która sprawdza się w terapii cholestazy, czyli utrudnionego przepływu żółci lub spadku jej wytwarzania. Substancja czynna ostropestu posiada właściwości żółciopędne i rozkurczające, więc wspomaga opróżnianie pęcherzyka żółciowego minimalizując prawdopodobieństwo rozwoju kamieni żółciowych. Zwiększenie wydzielania żółci powoduje poprawę procesu trawienia, zwłaszcza tłuszczów. [11]

Ostropest przy problemach dermatologicznych

Sylimaryna chroni skórę przed skutkami promieniowania UV, czyli przed poparzeniami słonecznymi, przyspieszonym starzeniem oraz rozwojem nowotworów. Poza tym przyspiesza gojenie ran, łagodzi stany zapalne skóry, świąd, co pozwala na wykorzystanie jej w terapii łuszczycy. [13]

Czy można spożywać nasiona ostropestu w ciąży?

Ostropest w ciąży jest przeciwwskazany, z uwagi na zbyt małą liczbę badań pozwalających jednoznacznie stwierdzić, czy substancje aktywne zawarte w tej roślinie nie zaszkodzą płodowi. [14]

Ostropest plamisty ziarno czy ostropest mielony – co wybrać?

Zanim podejmiemy decyzje na co się zdecydujemy musimy pamiętać aby nasiona zostały strawione a ich wartości odżywcze przyswojone przez nasz organizm muszą one zostać rozdrobnione zanim dostaną się do żołądka. Nasiona ostropestu posiadają twardą okrywę, która może być problematyczna dla naszych zębów. Dlatego dobrym pomysłem będzie mielenie nasion ostropestu przed spożyciem przy pomocy blendera, młynku do kawy itp. Należy pamiętać, że nasiona po zmieleniu mogą ulegać reakcją, które będą obniżały ich wartość odżywcza. Dlatego zaleca się mielić je na bieżąco przed spożyciem lub dodaniem do potraw. Co w takim razie z mielonymi nasionami dostępnymi w sklepach ? Na pewno lepszym rozwiązaniem będzie kupowanie całych nasion i ich ewentualne mielenie na bieżąco, jeśli jednak chcemy koniecznie kupić nasiona już zmielone wybierajmy takie które są zapakowane próżniowo.

ostropest plamisty w formie mielonej i całych nasion

Głównym kryterium wyboru między formą mieloną a nasionami są indywidualne preferencje, ponieważ składniki aktywne obu postaci ostropestu są takie same. Przy problemach gastrycznych lepszym wyborem będzie ostropest mielony, a zwłaszcza świeżo mielone ziarna, które można zmielić w młynku do kawy lub przy użyciu blendera kielichowego. Składniki aktywne w ziarnach mielonych zapakowanych próżniowo szybko się utleniają po otwarciu opakowania, dlatego lepiej na bieżąco rozdrabniać produkt.

Ostropest nie zmienia smaku potraw, dlatego zmielone ziarna można dodawać do zup, sosów, deserów, koktajli mleczno-owocowych, soków warzywno-owocowych. Mielony ostropest sprawdzi się jako dodatek do wypieków, czy posypka na kanapki lub sałatki. Nic nie stoi na przeszkodzie, by wykorzystać go do stworzenia panierki zamiast bułki tartej. Poranna owsianka czy musli także zyska na walorach odżywczych po dodaniu zmielonych ziaren ostropestu.

Jak dawkować nasiona ostropestu ?

Oszacowanie ilości sylimaryny w świeżo zmielonym ziarnie jest trudne do wykonania, dlatego przyjmuje się, że dobowa dawka mielonego produktu wynosi 2-3 łyżeczki. Dla osób preferujących napary ziołowe zaleca się zalanie 1 łyżeczki ziaren zmielonych szklanką gorącej wody i gotowanie mieszanki 5-10 minut na małym ogniu. Tak przygotowaną miksturę należy wypić w trzech porcjach w ciągu doby.

Optymalna dawka nasion ostropestu do spożycia

Dowiedz się dlaczego warto pić olej z ostropestu

Gdzie kupić ostropest dobrej jakości i w przystępnej cenie?

Ostropest jest dość powszechnym produktem i bez problemu można go nabyć w stacjonarnych sklepach ze zdrową żywnością lub sklepach internetowych, które oferują dostawę zamówienia pod drzwi klienta. Niestety nie zawsze mamy do czynienia z produktem wysokiej jakości.

Sposób uprawy, świeżość nasion i zawartość sylimaryny to istotne czynniki, które będą warunkowały działanie prozdrowotne ostropestu. W naszym gospodarstwie pozyskujemy nasiona najwyższej jakości. Osobiście dbamy, by klienci otrzymywali pełnowartościowe produkty, nie zawierające szkodliwych dla zdrowia substancji chemicznych. Cena ostropestu zależy od pojemności opakowania i formy ziaren. W naszym sklepie można nabyć zarówno ziarna zmielone, jak i całe, w niewygórowanej cenie odpowiadającej jakości produktu.

Źródła

  1. Choi YH; Silibinin attenuates allergic airway inflammation in mice. Biochem Biophys Res Commun. 2012 Oct 26;427(3):450-5.
  2. Entezar Mehrabi Nasab, Immunomodulatory effects of two silymarin isomers in a Balb/c mouse model of allergic asthma; Allergologia et Immunopathologia; Vol. 48. Issue 6.pages 646-653 (November – December 2020
  3. Justyna Jałmużna i inni; Rola sylimaryny w prewencji nowotworów – przegląd dostępnych badań in vitro; Medycyna i zdrowie we współczesnym świecie; ŁÓDŹ, GRUDZIEŃ 2022
  4. Velussi M, Cernigoi AM, Viezzoli L, Dapas F, Caffau C, Zilli M. Silymarin reduces hyperinsulinemia, malondialdehyde levels, and daily insulin need in cirrhotic diabetic patients. Curr Therap Res. 1993;53(5):533–545.
  5. Huseini HF; The efficacy of Silybum marianum (L.) Gaertn. (silymarin) in the treatment of type II diabetes: a randomized, double-blind, placebo-controlled, clinical trial. Phytother Res. 2006 Dec;20(12):1036-9.
  6. Karla MacDonald-Ramos; Silymarin is an ally against insulin resistance: A review, Annals of Hepatology, Volume 23, 2021,100255,
  7. Fallahzadeh MK, Dormanesh B, Sagheb MM, Roozbeh J, Vessal G, Pakfetrat M, Daneshbod Y, Kamali-Sarvestani E, Lankarani KB. Effect of addition of silymarin to renin-angiotensin system inhibitors on proteinuria in type 2 diabetic patients with overt nephropathy: a randomized, double-blind, placebo-controlled trial. Am J Kidney Dis. 2012;60(6):896–903.
  8. Santos J, Mira LB, Freire AM, Azevedo M, Manso C. Placental aldose reductase inhibition by Silybin. Acta Medica Port. 1984;5(4-5):115–117. [PubMed] [Google Scholar]
  9. Di Giulio AM, Lesma E, Germani E, Gorio A. Inhibition of high glucose-induced protein mono-ADP-ribosylation restores neuritogenesis and sodium-pump activity in SY5Y neuroblastoma cells. J Neurosci Res. 1999;46(5):565–571. [PubMed] [Google Scholar]
  10. Gobalakrishnan S; Effect of Silybin on Lipid Profile in Hypercholesterolaemic Rats. J Clin Diagn Res. 2016 Apr;10(4):FF01-5. doi: 10.7860/JCDR/2016/16393.7566. Epub 2016 Apr 1.
  11. RENATA NURZYŃSKA-WIERDAK i inni; Ostropest plamisty (Silybum marianum [L .]Gaertn.) –fitochemia i efekty terapeutyczne; Annales UMCS sectio EEE Horticultura VOL. XXVIII(4) 2018
  12. Cheng B, Gong H, Li X, Sun Y, Zhang X, Chen H, Liu X, Zheng L, Huang Kl. Silibinin inhibits the toxic aggregation of human islet amyloid polypeptide. Biochem Biophys Res Commun. 2012;419(3):495–499
  13. Adriana Polańska i inni; Wpływ preparatu zawierającego kompleks sylimarynowo-fosfolipidowy stosowanego zewnętrznie na wybrane parametry bariery naskórkowej u chorych na łuszczycę plackowatą – badanie wstępne; Dermatologia Praktyczna 1/2015
  14. Milić N I inni; New therapeutic potentials of milk thistle (Silybum marianum). Nat Prod Commun. 2013 Dec;8(12):1801-10.